Félagsleg dreifing įhęttu og einkavęšing hagnašar

Ķ gegnum sķšustu įrhundruš, hafa heimspekingar og ašrir deilt um hvaša ašferšum į aš beita til aš dreifa auši jaršar.  Bent hefur veriš į margar ašferšir til hagstżringar meš žessu markmiši ķ huga.  Žaš er óhętt aš segja aš viš lifum ekki viš nokkur af žessum kerfum heldur einvers konar braušmola hagkerfi.
(http://en.wikipedia.org/wiki/Economic_system)

Žaš viršist hafa gleymst aš ręša hvort og af hverju ętti aš dreifa aušnum.  Kannski žess vegna höfum viš "de facto" kerfi žar sem auši er ekki dreift, heldur safnast į stöšugt fęrri hendur.   

Augljóst er aš veriš hefur įkvešiš, meš einhverjum ašferšum, aš hagnašur sé einkaeign žeirra sem eiga fjįrmagniš.  Hér į Ķslandi kemur žetta fram sem žrżstingur į stöšugt lękkandi tekjuskatta į fyrirtęki og ķ eignarhaldi į aušlindum.  Žetta er eitthvaš sem viš veršum aš sętta okkur viš, aš minnstakosti um tķma.  Mķn trś er sś aš fólk hafi sętt sig viš žetta žar sem žaš lķtur śt fyrir aš vera sanngjarnt aš žeir sem taki įhęttur fįi aš njóta hagnašarins aš žvķ gefnu aš žeir sitji uppi meš tapiš.

Žaš er įrķšandi aš benda į aš žaš sem kallast tekjuskattur hjį fyrirtękjum er aš sjįlfsögšu ekki tekjuskattur heldur hagnašarskattur.  Hjį fyrirtękjum er kostnašur dreginn frį skattstofni įšur en gjöldin eru lögš į.  Hjį einstaklingum er skatturinn lagšur į tekjur įn tillits til kostnašar, žaš er žess vegna augljóst aš ekki er um samskonar skatt aš ręša.

En hvaš er aš gerast?  Žurfa žeir sem hefšu hlaupiš meš hagnašinn aš taka į sig tapiš?

Sś viršist ekki vera raunin, hvorki hér į landi né erlendis.  Žaš viršist vera samkomulag į milli rįšandi afla aš žetta tap verši greitt af alžżšunni,  žetta hefur aldrei veriš śtskżrt į skiljanlegu mįli fyrir žann sem į aš fį reikninginn.  Aš sjįlfsögšu ekki žar sem tölurnar eru svo hįar.  Fyrir okkur ķslendinga er veriš aš tala um tölur ķ nįmunda viš allan lķfeyrissparnaš okkar.

Tökum dęmi, žaš viršist samkvęmt tölum frį Sešlabanka aš tapiš af śtrįsinni, sé ķ kringum kr. 4.000.000.- į hvert mannsbarn į Ķslandi.  Žaš gerir kr. 16.000.000.- į fjögurra manna fjölskyldu.  Žar sem ég geri ekki rįš fyrir aš fólk hafi žetta fjįrmagn į milli handanna, žį žurfa flestir aš taka lįn fyrir žessu į žeim vöxtum sem bjóšast ķ dag sem viršast vera ķ kringum 20% og žį yrši vaxtakostnašur į fjögurra manna fjölskyldu kr. 3.200.000.-.  Žar meš žarf hver fjögurra manna fjölskylda aš borga meira en kr. 3.200.000.- til aš geta greitt žetta nišur.

Einhverju af žessari upphęš hefur žegar veriš velt yfir į okkur saušsvartan almśgann.  Hversu mikiš gat ég ekki reiknaš śt į žessari stundu žar sem ég fann ekki hagtölurnar, hvort sem žaš er vegna žess aš ég leitaši ekki nógu vel eša aš žęr eru ekki komnar śt.  Sś veršbólgu bóla sem nś rķšur yfir er einfaldlega stjórnvöld aš velta tapi bankanna yfir į launžega.  Žetta er gert meš peninga „prentun" įn žess aš žaš standi veršmęti bak peninganna, sem žar af leišandi žynnir veršgildi peninganna.

Žessi prentun peninga hefur bein įhrif į veršmęti krónunnar gagnvart öšrum gjaldmišlum.  Žetta lżsir sér ķ hękkušu veršlagi eša veršbólgu.

Žaš er bara ein vara sem ekki flżtur meš veršbólgu og žaš eru laun.  Laun eru alltaf męld ķ venjulegum krónum, allt annaš notar veršbętta krónu.  Žetta žżšir aš nżgeršir kjarasamningar hafa, fyrir langflesta launamenn, žegar veriš étnir upp ķ žvķ veršbólgustķgi sem viš höfum ķ dag.

Mér finnst mikilvęgt aš hafa ķ huga fyrir okkur almśgann aš žegar rįšamenn tala um aš standa viš bakiš į okkar mönnum, bęta rekstraumhverfi bankanna og allt annaš ķ žį veru sem žeir lįta śt śr sér aš žį er veriš aš tala um aš fęra tap žeirra beint į okkur.  Viš hefšum aldrei fengiš aš njóta gróšans hinsvegar. 

Sannleikur mįlsins meš rekstrarumhverfi bankanna er aš žaš hefur veriš alltof gott fyrir bankanna, frį ķslenskum stjórnvöldum séš, žeir ytri erfišleikar sem žeir eiga viš aš etja umfram banka erlendis er fullkomiš sjįlfskaparvķti žeirra sjįlfra, skapaš meš glęfralegum og į stundum heimskum višskiptum.

Mér finnst kominn tķmi til aš fį vitręna umręšu um hvort žjóšin vill taka žessar byrgšir į heršar sér og žar meš samžykkja félagslega dreifingu taps bankanna eša ekki.

Til aš žessi umręša geti įtt sér staš, žį žarf meš einhverjum hętti aš fį spilin į boršiš.  Viš sem žjóšfélag žurfum aš žekkja og skilja žęr afleišingar sem felast ķ žeirri ašferš sem valin veršur til aš koma okkur śt śr žessu bulli.  Ljóst er aš žetta veršur erfišur tķmi, sérstaklega fyrir fólk meš lķtiš į milli handanna. 

Žaš gengur ekki fyrir samfélagiš aš klappstżrur einkavinavęšingarinnar taki žessar įkvaršanir ķ reykfylktum  bakherbergjum.


Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 identicon

Žetta er mjög įhugaveršar spekśleringar hjį žér.

Kvešja, Stebbi.

Stefan J (IP-tala skrįš) 5.3.2008 kl. 00:37

2 identicon

Hefur žś séš myndina Money Masters?  Žar eru ķ gangi mjög merkilegar pęlingar um hvernig peningakerfiš varš eins og žaš er. 

Vilhjįlmur (IP-tala skrįš) 11.3.2008 kl. 17:18

3 Smįmynd: proletariat

Ég hef ekki séš žessa mynd  Money Masters.  Hef hinsvegar kķkt į hvernig kerfiš varš til og virkar ķ öšrum heimildum.  Žetta kerfi er mjög merkilegt. 

proletariat, 11.3.2008 kl. 17:43

4 Smįmynd: Rśnar Sveinbjörnsson

"Mķn trś er sś aš fólk hafi sętt sig viš žetta žar sem žaš lķtur śt fyrir aš vera sanngjarnt aš žeir sem taki įhęttur fįi aš njóta hagnašarins aš žvķ gefnu aš žeir sitji uppi meš tapiš." Žetta er góšur puntur hjį žér, en geta ekki veriš takmörk į hagnašinum og žegar efnahagsįstand versnar stendur ekki į svoköllušum sértękum ašgeršum, eins og strax er fariš aš tala um, vegna heimatilbśins vandręšagangs bankanna. Hjį hinum skuldsetta launamanni snżst vandamįliš um aš hann geti stašiš viš sķnar skuldbindingar, eignaupptaka, nįnir ašsendur og vinir sem gįfu undirskrift sķna eru miskunnarlaust dregnir meš ķ ręsiš.

Aušvaldskerfiš er miskunnarlaust, en į mešan samstaša er ekki į mešal žeirra kśgušu fer žaš sķnu fram. Spaugilegt dęmi um miskunnarleysi kapķtalistana og aumingjaskap er söfnun handa Hannesi Hólmsteini, sem hefur veriš įkafasti talsmašur hinna rķku og skattleysi žeirra. Hvar eru hinir rķku bandamenn Hannesar, bišlaš er til hinna fįtęku og skattpķndu. Žvķlķk reisn.

Tillaga aš fyrsta skrefi, er aš stofna Rķkisbanka žar sem kosiš yrši ķ beinni kosningu ķ bankastjórn. Auglżsingar bannašar heldur frambjóšendur kynntir ķ sérstöku riti.

Rśnar Sveinbjörnsson, 29.3.2008 kl. 21:10

5 Smįmynd: proletariat

Mér finnst hugmynd žķn įhugaverš.

Mér fyndist hinsvegar gott aš koma į kerfi žar sem ekki žyrfti aš handstżra žessu.  Heldur aš hin raunverulega veršmętasköpun ķ žjóšfélaginu myndi sjįlfkrafa stżra undir žessu.  Žess vegna žyrfti ekki aš kjósa um bankastjórn. 

Hinsvegar er ljóst aš kapķtalistarnir hafa löngu fyrirgeriš rétti sķnum til aš hafa įhrif į samfélagiš.  Og bankastarfsemi fer žeim sérstaklega illa śr hendi.  Allavega ef mašur mišar viš framtķšarsżn Adam“s Smith.

proletariat, 30.3.2008 kl. 23:37

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband